Ludzie od wieków przyozdabiali świątynie, czyniąc to z wielkim szacunkiem jako zewnętrzny przejaw oddawania czci Bogu. W zależności od okresu roku liturgicznego dekoracje w kościołach mają różny charakter. Widoczną zmianę zauważamy w wystrojach rozpoczynających nowy czas obrzędowy w szczególności w trakcie Adwentu oraz Wielkiego Postu, który rozpoczyna się w Środę Popielcową i stanowi szczególny czas przygotowań do najważniejszych świąt chrześcijańskich.
Okres wielkopostny charakteryzuje się wprowadzeniem odpowiedniej oprawy zewnętrznej w świątyniach. Zauważane jest wprowadzenie symboliki nawiązującej do męki Jezusa Chrystusa przybliżającej wiernych do nadchodzących świąt Wielkanocy, czyli Zmartwychwstania Pańskiego.
To szczególny czas przemiany ludzkich serc, zatrzymania się, zadumy, refleksji i zgłębiania tajemnicy misterium.
Jaka powinna być dekoracja kościoła na Wielki Post – praktyczne wskazówki
Po okresie hucznych zabaw i wesołego karnawału milkną radosne śpiewy, a w świątyniach zmienia się wystrój nawiązujący do męki Pańskiej. Od Środy Popielcowej zauważamy symbolikę nawołującą wiernych do pokuty, pogłębionej modlitwy, rezygnacji z zabaw, na rzecz umartwiania się, wzrastania w cnotach i w wierze. Dlatego dekoracja kościoła na Wielki Post musi być przemyślana oraz wykonana w sposób staranny, skromny bez zbędnego przepychu. Nie można pozwolić sobie na przypadkowość. W tym czasie kapłani zakładają szaty fioletowe. Ten kolor ma szczególne znaczenie, ponieważ jest symbolem mądrości, poznania duchowego, a przede wszystkim odzwierciedla wcielenie Syna Bożego.
W kościele często tuż przed Wielkim Postem są wykonywane generalne porządki. W tym okresie należy również powstrzymać się od przystrajania ołtarza kwiatami, a na nim należy położyć fioletowy obrus. W prezbiterium nie należy umieszczać żadnych szarf, planszy ani styropianowych ozdób. Natomiast przed ołtarzem znajdują się dekoracje zawierające symbolikę pasyjną wprowadzającą w atmosferę ciszy, pokuty, modlitwy, zadumy, kruchości życia, a także zwycięstwa nad śmiercią, jakim jest zmartwychwstanie.
Kamienie oznaczają pustynię, na której Chrystus przez czterdzieści dni pościł i był kuszony przez złego ducha. Wśród elementów ozdobnych znajdują się łańcuchy, sznury lub grube liny, którymi został związywany Jezus, ciernie, z jakich założono mu na głowę koronę cierniową, a także drewniany krzyż, który niósł na swoich barkach na Golgotę, a następnie na nim oddał swoje życie dla zbawienia grzeszników.
Zdobiąc kościół w czasie wielkopostnym, należy pamiętać o tym, aby nie umieszczać nigdzie ozdób w postaci kwiatów, owoców oraz warzyw. W tym czasie wśród elementów zdobniczych można znaleźć suszone gałązki drzew, wysuszone skorupy owoców symbolizujące duchową śmierć i tęsknotę za zmartwychwstaniem. Ponadto ciekawym elementem okazuje się róża jerychońska z pozoru martwy krzaczek, a w rzeczywistości wystarczy podlać ją odrobiną wody, aby po kilku godzinach uzyskała zielony kolor. Ten znak nadziei i odrodzenia symbolizuje śmierć, która zostaje pokonana przez zmartwychwstanie.
Dekoracje wielkopostne w kościołach w formie kolorowych banerów
Wśród rozmaitych elementów ozdobnych znajdujących się w świątyniach można dostrzec różnego rodzaju religijne plakaty, plansze lub banery wielkopostne. Ich wybór powinien zostać przemyślany i należy zwrócić szczególną uwagę na kilka elementów. Pierwszym z nich okazuje się przeznaczenie, gdzie dany baner zostanie umieszczony, najczęściej będzie to ściana w nawie bocznej w widocznym dla wiernych miejscu nie daleko ołtarza, jednak nie w prezbiterium.
Drugą kwestią okazuje się tematyka banerów wielkopostnych oraz Wielkanocnych, które powinny nawiązywać do scen biblijnych, męki Pańskiej, a także pustego grobu. Kolejny aspekt to wielkość banerów i jego ogólna estetyka. Muszą one zostać dostosowane do miejsca, nie mogą być za duże, ani zbyt małe, aby prezentować się w sposób elegancki oraz czytelny.
Decydując się na zakup nowych banerów, które posłużą jako dekoracje na Wielki Post, a także na okres świąteczny, należy zwrócić szczególną uwagę na ich jakość. Warto wybierać plakaty i banery wykonane z wysokiej klasy materiałów cechujących się wytrzymałością na przedwczesne zniszczenie. Ponadto bardzo istotne okazuje się nasycenie kolorów. Przedstawiane tło powinno być czytelne i widoczne również dla wiernych zasiadających w tylnych ławkach w kościele lub stojących pod chórem.
Dekoracja kościoła na Triduum Paschalne
W Wielkim Tygodniu wystrój w świątyniach ulega modyfikacji. Na czas Triduum Paschalnego zostają zasłonięte wszystkie krzyże z wizerunkiem Pana Jezusa i figury. W Wielki Czwartek w tabernakulum nie ma kielichów z Najświętszym Sakramentem, zostają one przeniesione do specjalnie przeznaczonego do tego ołtarza przechowania Ciała Pańskiego uobecnionego pod postacią chleba. W tym miejscu można również znaleźć dekoracje nawiązujące do męki Pańskiej, takie jak korona cierniowa, włócznia, kamienie, bicz, gliniany dzban do wina, a także obrusy i serwety w kolorystce fioletowej.
Ponadto zbudowany zostaje również Grób Pański, który uobecnia misterium Chrystusa, to w nim oprócz figury ciała Jezusa znajduje się specjalnie wydzielone miejsce na monstrancję z Najświętszym Sakramentem przykrytą delikatną białą szatką. Należy pamiętać o tym, że dekoracje wielkopostne w kościołach, powinny być nie tylko spójne, lecz również trwałe, wytrzymałe na przedwczesne zniszczenie, wykonane z solidnych tworzyw i estetyczne. Kamienie oraz głazy mogą być prawdziwe lub zrobione z papieru albo z tektury, podobnie Grób Pański oraz inne elementy.
Dekoracje kościoła na święta Wielkanocy
Po wigilii Wieczerzy Paschalnej w Wielką Sobotę w świątyniach zmienia się oprawa, aby w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego móc w sposób uroczysty celebrować zwycięstwo nad śmiercią. Po Wielkim Poście zostają odkryte figury Jezusa oraz krzyże z Jego wizerunkiem, które wcześniej były zasłonięte. Wprowadza się czerwoną, białą i zieloną kolorystykę ozdób. Natomiast ołtarz zostaje uroczyście przystrojony żywymi kwiatami najczęściej w kolorach białym i żółtym, a także zielonymi gałązkami. Radosne dekoracje kościoła na Wielkanoc stanowią zewnętrzny symbol radości, gdy oto Jezus pokonał śmierć i zmartwychwstał. Dlatego w widocznym miejscu w prezbiterium ustawia się figurę Jezusa Zmartwychwstałego, białego baranka, ustawia wazony z kwiatami, a zbudowany Grób Pański jest pusty.