Co to jest ikona religijna?
Ikony religijne to wielobarwne, wyróżniające się wyjątkowymi walorami wizualnymi grafiki, wywodzące się z kultury i sztuki bizantyjskiej. Już od V wieku uznaje się je za przedmiot kultu, ponieważ przedstawiają sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne albo wizerunki świętych, czy postacie znane z Pisma Świętego. Często spotykane są także różne rodzaje ikon maryjnych, prezentujące Matkę Boską. Ikony religijne mają na celu wzbudzenie uczucia pobożności, medytacji i oddania, a także przypomnienie wiernym o duchowych wartościach i wzorcach godnych naśladowania w codziennym życiu. Zgodnie z tradycją za pierwszego twórcę takich obrazów sakralnych uznaje się Łukasza Ewangelistę.
Co oznacza ikona?
Wszystkie rodzaje ikon maryjnych są doskonałą propozycją prezentową. Zdadzą egzamin zwłaszcza jako upominek dla kobiet – na przykład świeżo upieczonych matek, choć można je podarować również nowożeńcom, którzy zawierając sakrament małżeństwa założyli nową rodzinę. W jednym, jak i drugim przypadku Maryja może pełnić rolę opiekunki ochraniających domowe ognisko.
Jakie są rodzaje ikon maryjnych?
Wyróżnia się następujące rodzaje ikon maryjnych, które mają swoje unikalne cechy artystyczne oraz duchowe znaczenie:
- Eleusa – typ ikonograficzny podkreślający miłosierdzie, miłość oraz troskę Matki Bożej, w którym Maryja trzyma w swych ramionach Dzieciątko i czule skłania ku niemu głowę, z kolei Jezus Chrystus obejmuje ją za szyję i przytula policzek do jej twarzy,
- Hodegetria – tu Maryję uznaje się za Przewodniczkę, czyli tą, która wskazuje drogę; Matka Boża jest zaprezentowana frontalnie, na lewym ramieniu trzyma Chrystusa, natomiast prawą ręką pokazuje na Niego, jako drogę prowadzącą do zbawienia,
- Orantka – przedstawienie Matki Bożej ukazujące jej duchową postawę, w którym Maryja jest ukazana modląca się, zwykle ze wzniesionymi do góry rękami, co stanowi symbol modlitwy, pobożności, oddania się Bogu oraz otwartości na Jego działanie,
- Maesta – Matka Boża jest centralną postacią, siedzi na tronie, często z Dzieciątkiem Jezus na kolanach, otoczona jest aniołami i świętymi, co ma uwypuklić jej dostojność, wzniosłość i majestat.
Czy ikony maryjne się święci?
Tradycja chrześcijańska pokazuje, że poszczególne rodzaje ikon maryjnych można święcić w ramach odprawianych praktyk religijnych. Święcenie ikony jest przeprowadzane przez duchownych w kościołach lub kaplicach. Najczęściej taki obrzęd obejmuje modlitwę, pokropienie tych dewocjonaliów wodą święconą oraz błogosławieństwo. Święcenie ma symboliczne znaczenie i ma na celu oddanie czci Matce Bożej oraz uświęcenie ikony jako przedmiotu sakralnego.
Najpiękniejsze i najsłynniejsze ikony maryjne
Analizując poszczególne rodzaje ikon maryjnych, można wskazać wśród nich te, które zachwycają swoją estetyką i cieszą się największą popularnością. Oto najbardziej charakterystyczne przykłady: Matka Boska Częstochowska, Matka Boża Włodzimierska, Matka Boża Nieustającej Pomocy, Matka Boża Miłosierdzia, Matka Boża Fatimska, Matka Boża Ostrobramska, Matka Boża Karmiąca, Matka Boża Bolesna, Matka Boża Licheńska, Matka Boża Pompejańska, Niepokalane Serce Najświętszej Maryi Panny, czy Matka Boża Niosąca Ducha Świętego.